Ό,τι ώρα και να ανοίξει κανείς την τηλεόραση συναντάει κριτικές επιτροπές. Επιτροπές αυθεντιών, ειδικών, stars’ και πάσης φύσεως «ανώτερων από το μέσο όρο».
Δεν ξέρω αν αυτή η νέα επικοινωνιακή μόδα προσπαθεί να εμπεδώσει μια νέα κουλτούρα πειθάρχησης και υποτακτικότητας, αλλά είναι σίγουρα ανησυχητική. Κάποιος τοποθετείται, από κάποιους άλλους που τον πληρώνουν, σε μια κριτική επιτροπή και αυτό του δίνει τη δυνατότητα να μέμφεται, να προσβάλλει, να καγχάζει και να χαριεντίζεται πάνω στις δάφνες του. Οι επιτροπές που γεμίζουν τις οθόνες μας κρίνουν το ντύσιμο, τη γεύση, την ομορφιά, τη φωνή, την εφευρετικότητα και ό,τι άλλο χρειαστεί. Το πιο προκλητικό από όλα όμως είναι ότι το βασικό κριτήριο της κριτικής τους είναι το κατά πόσο κάποιος διαγωνιζόμενος είναι πρόθυμος να πατήσει επί πτωμάτων για να πετύχει ένα κατ’ ευφημισμόν όνειρο, το οποίο στην πλειοψηφία των περιπτώσεων συνιστά ένα κατασκευασμένο μοτίβο σχέσεων και συνθηκών, που αποτυπώνεται σε τίτλους όπως: top model, master chef, the voice, shopping star, Ελλάδα έχεις ταλέντο κλπ.
Η κοινωνική αποτύπωση αυτής της έκθεσης σε κριτικές επιτροπές είναι πραγματικά τρομακτική. Κυνηγοί βραβείων, επαίτες επιτυχιών και συνετοί παρτάκηδες συναποτελούν μια κοινωνική αγέλη έτοιμη να κάνει το οτιδήποτε για ένα «όνειρο». Η φράση με την οποία κατέληγε η θεατρική παράσταση «μέθοδος Γκρόνχολμ» περιγράφει άψογα το τι τύπους ψάχνουν αυτές οι επιτροπές να επιβραβεύσουν, αφού προηγουμένως έχουν συνετίσει με βάση τα γούστα τους χιλιάδες άλλους που δεν τα κατάφεραν: «το σύστημα δεν ψάχνει για ευαίσθητους που το παίζουν σκληροί, αλλά για σκληρούς που το παίζουν ευαίσθητοι». Κάπως έτσι η κοινωνία διαιρείται σε λαμπερούς και αδιάφορους, γευστικούς και άνοστους, έξυπνους και χαζούς. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω είναι ότι κοιτάνε μόνο τον εαυτό τους και το πώς η εκάστοτε κριτική επιτροπή θα τους δώσει το όνειρο έτοιμο στο χέρι.
Όμως πόσο μικρή αντίληψη είναι αυτή. Η λέξη «όνειρο» απονοηματοδοτείται πλήρως. Γίνεται ένα αντικείμενο συναλλαγής. Δίνεις τα πάντα για να σου δώσουν το όνειρο. Όπως δίνεις κάποια ευρώ για να πάρεις ένα κιλό φέτα ή μισό κιλό ψωμί. Μόνο που τα όνειρα δε σερβίρονται στο πιάτο. Τα όνειρα χορεύουν μπλουζ στα κεφάλια ανθρώπων που θέλουν να καταφέρουν κάτι για να νιώσουν οι ίδιοι σημαντικοί και χρήσιμοι μέσα σε μια συλλογική οντότητα που ονομάζεται κοινωνία και όχι για να ανελιχθούν εις βάρος των άλλων σε μια αποκρουστική κατάσταση που ονομάζεται κανιβαλισμός. Θα πλένετε το στόμα σας πριν χρησιμοποιήσετε τη λέξη «όνειρο» ρε μπάσταρδοι. Ειδικά σε μας που αγγίζουμε τα 25 και μας έχετε βάλει να ζούμε σε εφιάλτη πετώντας μας τα όνειρα που εσείς θέλετε για να μην ξυπνήσουμε ποτέ. Οι κριτικές σας επιτροπές αυτό το ρόλο βαράνε και όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε, τόσο το καλύτερο. Θέλουνε να κυνηγάμε τα «όνειρά» τους για να συνεχίσουν να υπάρχουν.
Πρέπει να σταματήσουμε να σεβόμαστε τις επιτροπείες κάθε είδους, τις υψομετρικές διαφορές μεταξύ των πάνω και των κάτω και τις προσαρμογές στα θέλω τρίτων.
Όσο ρομαντικό κι αν ακούγεται, πρέπει να επιστρέψουμε στα ακανόνιστα όνειρα. Έξω από νόρμες, ηθικές και καθωσπρεπισμούς. Να κλωτσήσουμε τα ακριβά τραπέζια τους. Να σκίσουμε τις πιστοποιήσεις, τα διαπιστευτήρια και τις εγγυήσεις τους. Να τολμήσουμε να ονειρευτούμε ό,τι θέλουμε.
Τότε ίσως κερδίζουμε μόνοι μας τα όνειρά μας χωρίς να περιμένουμε να μας τα δώσουν.
Ίσως από διαγωνιζόμενοι, ξαναγίνουμε άνθρωποι.
