Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014

κάποιοι

κάποιοι απαιτούν, δε ζητιανεύουν
έχουν μάθει στην αγένεια από μικροί

κάποιοι σφίγγουν το μαχαίρι και δε βγάζουν αίμα,
αλλά δύναμη

κάποιοι είναι περήφανοι για τα λάθη τους
και όχι ξεφτίλες για τα σωστά τους

κοκκινίζουν μόνο όταν οργίζονται και όταν τρέχουν

κάποιοι ακούν, μιλούν και ονειρεύονται
ακόμα

απαντούν κοιτώντας στα μάτια,
όχι με τα χέρια στις τσέπες

κάποιοι γουστάρουν να είναι "κάποιοι"
και όχι "συγκεκριμένοι"

παραξενιά τους

κάποιοι πονάνε και είναι επιλογή τους,
όχι από μαζοχισμό αλλά από συνείδηση

πνίγουν την πείνα τους

στις κραυγές των εξεγερμένων
και στο αυριανό ψωμί στο ξύλινο τραπέζι

κάποιοι δεν ανέχονται το χτύπημα στην πλάτη,
προτιμούν τη μαχαιριά

η υποκρισία είναι χειρότερη από την τίμια έχθρα

κάποιοι σκοντάφτουν και πέφτουν
ματώνουν και ξανασηκώνονται

ιδρώνουν και στεγνώνουν
νικούν και νικιούνται

λυπούνται και αγωνίζονται
φωνάζουν και φοβούνται

πεθαίνουν και ζωντανεύουν
πολλές φορές

αλλά στην ίδια ζωή.

η αμφισβήτηση του θανάτου
είναι προτιμότερη

από μια ζωή στη νεκροφόρα.

Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2014

Πολεμώντας το αυτονόητο

Η εφηβεία γέρασε όπως το ωμέγα 23 γράμματα μετά το άλφα. Περιπλέχθηκε σε λέξεις και φράσεις αλλά τελικά προτίμησε την τελεία. Ζούμε στον κόσμο του αυτονόητου, χωρίς να γνωρίζουμε ποιος το όρισε. Μάλλον και αυτό θεωρείται αυτονόητο. Φυλακισμένοι σε αυτό αρνούμαστε να δούμε το νοητό αλλά και το αδιανόητο. Αρνούμαστε να δούμε την πείνα και την επανάσταση, τη μοναξιά και τον έρωτα, την ξεφτίλα και τη ζωή.

Πλέουμε σε έναν απέραντο βόθρο ουδετερότητας πεπεισμένοι για το μεγαλείο του προγενέστερου που κατευθύνει το καθημερινό μας "τώρα". Οι άνθρωποι θαυμάζουν περισσότερο το παρελθόν παρά το μέλλον και αυτό ίσως είναι η θηλιά που τους μαντρώνει στο αστικό καλούπι. Ίσες αποστάσεις, φόβος για τις ιδέες και υπακοή στο νόμο είναι η κυρίαρχη αντίληψη, γιατί απλούστατα έτσι πρέπει. Το "πρέπει" υλοποιεί το "αυτονόητο" στις παραγωγικές, στις σεξουαλικές, στις φυλετικές και σε οποιεσδήποτε άλλες σχέσεις. Ζούμε φιλήσυχα και συνετά στην υπηρεσία ενός θέσφατου που νομίζουμε ότι μας επιτρέπει την ελευθερία του "θέλω". Μόνο που όταν το "θέλω" μου ετεροκαθορίζεται από το "πρέπει" τους, δεν ικανοποιώ την ανάγκη μου, αλλά αναπαράγω την κυρίαρχη αντίληψη.

Όμως, πραγματικά, αξίζει μια τόσο βαρετή κανονικότητα; Στο νηπιαγωγείο όταν ζωγραφίζαμε δεν κάναμε μια ευθεία γραμμή αλλά σχήματα, δε χρησιμοποιούσαμε μόνο ένα χρώμα αλλά πολλά, δεν αφήναμε το έργο μας ανυπόγραφο αλλά γράφαμε το όνομά μας κάτω δεξιά. Κι όμως, σήμερα ζούμε πάνω σε μια ευθεία μαύρη γραμμή έχοντας ξεχάσει και όνομα και επίθετο. Θέλω να πιστεύω ότι η συγκεκριμένη εθελόδουλη μονοτονία δεν είναι συνέπεια της ενηλικίωσης αλλά συνέπεια της ασυνείδητης υποταγής στο "αυτονόητο". Άλλωστε, γραφειοκράτες, υπάλληλοι και γραφιάδες το υπηρετούν με μανία. Πολιτικάντηδες, μεγαλοεκδότες και παππάδες το διακηρύττουν με μανία. Στρατοκράτες, μπάτσοι και δικαστές το εφαρμόζουν με μανία. Είναι λογικό κάποιος να συνηθίσει αυτή τη μανία, όχι όμως να συναινέσει με αυτήν.

Ορισμένοι ποιητές, μουσικοί και ζωγράφοι προσπάθησαν να παρακάμψουν κάθε τι αυτονόητο μέσα από την τέχνη τους. Κάποιοι κατάφεραν να ζουν ατομικά σε έναν παράλληλο κόσμο και άλλοι αυτοκτόνησαν μην αντέχοντας την εισβολή του σε στίχους, νότες και πινελιές. Αν και αφετηριακά σωστοί, οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες μεθοδολογικά φάνηκαν ελλιπείς. "Η ουσία της τραγωδίας", έγραψε κάποτε ο Τρότσκι, "είναι η αντίθεση ανάμεσα στους μεγάλους σκοπούς και τ' ασήμαντα μέσα". Οι παραπάνω καλλιτέχνες βρίσκονταν ακριβώς σε αυτή την κατάσταση. Αναγνώριζαν τη βρώμα, τη σαπίλα και τη στασιμότητα της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων αλλά προσπαθούσαν να την αποφύγουν μέσα από ατομικές καλλιτεχνικές διαδρομές. Η ποιητική, η μουσική και η ζωγραφική τους ικανότητα, υποσκελιζόταν από την ιδιότητα του ηθοποιού σε μια τραγωδία που δεν έχει επιλέξει.

Όταν πάψουμε να είμαστε κακοί ηθοποιοί σε ένα έργο που δεν έχουμε επιλέξει και γίνουμε σκηνοθέτες της δικής μας ζωής, ίσως να αρχίσουν να καταρρέουν αυτά που σήμερα θεωρούμε αυτονόητα. Η μετάβαση, όμως, από το αναγκαστικό ηθοποιηλίκι στη συνειδητή σκηνοθεσία δεν είναι μια απλή διαδικασία ούτε αυτονόητη. Χρειάζεται συλλογική οργάνωση, πολιτικό σχέδιο κι επαναστατική προοπτική. Όταν η αριστερά ξεπεράσει το σκόπελο του δογματικού από τη μία και του αναθετικού από την άλλη αυτονόητου, που δεν είναι παρά αντανάκλαση του αστισμού στον τρόπο σκέψης της, ίσως μπορέσουμε να μιλήσουμε σοβαρά και για τα τρία. Ίσως ξανακαταλάβουμε την ουσία της νηπιακής μας καλλιτεχνικής δημιουργίας.